Ο Μεγάλος μας Διαγωνισμός και οι Παρενέργειες της Πνευματικής Ενδορφίνης

του Χρήστου Βρεττού

Απο το πρότζεκτ του φωτογράφου Τάσου Βρεττού “Εμφιαλώσεις”

Είναι ο καπιταλισμός, ηλίθιε!

Φταίει κάποια προσωπική ματαιοδοξία;

Φταίει απλώς το ποιόν της ανθρώπινης φύσης που μας προστάζει προς μια αδιάκοπη (μάταιη;) προσπάθεια για προσωπική ανέλιξη και διαφοροποίηση;

Δεν ξέρω τι φταίει, ξέρω όμως πως νιώθω. Δεν είναι κανένα από τα δύο άκρα του φάσματος. Ούτε ευτυχία, ούτε δυστυχία, αλλά ένα αμήχανο κράμα δέους, αδράνειας, φόβου και υπερέντασης. Νιώθω πως βρίσκομαι – έστω έμμεσα – υπό έναν συνεχή εξονυχιστικό έλεγχο που αφορά στις δυνατότητες, τα κατοθώματα και τις φιλοδοξίες μου. Τι είναι αρκετό; Πόσα έκανες σήμερα; Ακολουθείς πιστά τις νεότερες εξελίξεις/ειδήσεις/ρεύματα; Αποτελείς τελικά ένα γερό τούβλο στον τοίχο;

Όχι, δεν πρόκειται για μια μελοδροματική εξομολόγηση ενός εφήβου που αποσκοπεί στην “διαφοροποίηση από την μάζα”. Πρόκειται για την έμφυτη, ζωτική μου ανάγκη να βρω ένα σκοπό στον οποίο θα αφοσιωθώ απαράμιλλα, πιστά και απαραβίαστα με όλο μου το είναι. ‘Εναν σκοπό από τον οποίο θα αντλώ εμπειρίες και βιώματα τα οποία θα με κάνουν ευτυχισμένο ενώ παράλληλα θα τρέφουν το αίσθημα της επιβεβαίωσης της ατομικής μου αξίας ως κάτι παραπάνω από ένα τυχαίο συνονθύλευμα οργανικών ενώσεων. Ως ενός ατόμου που αντιλαμβάνεται την ύπαρξή του και την αξία αυτής της ύπαρξης, την οποία οφείλει να τιμά και να διατηρεί ακούραστα με όλο του το είναι.

Απέναντι λοιπόν σε αυτόν το “διαγωνισμό αξιών” στον οποίο καλούμαι έμμεσα να συμμετάσχω, αδυνατώ – ίσως υποκειμενικά και όχι αντικειμεικά, αλλά τελικά η αυτοκριτική πάντοτε πηγάζει προπαντώς από το υποκέιμενο – να ανταπεξέλθω δυναμικά και ενεργά.

Θα πάω στο γυμναστήριο, γνωρίζοντας, όμως, ότι πάντοτε θα υπάρχει κάποιος περισσότερο γυμνασμένος, πιο υγιής, πιο επαγγελματίας στο χώρο. Θα διαβάσω ένα βιβλίο. Ακόμα κι αν το αναλύσω, προβληματιστώ επ’ αυτού, μοιραστώ βαθυστόχαστες σκέψεις και σχόλια με φίλους και γνωστούς, πάντοτε θα υπάρχει κάποιος με λογοτεχνική διατριβή να με επισκιάζει.

Τι πρέπει να κάνω, λοιπόν, όχι απλώς για να ανελιχθώ από τον αποπνιχτικό βούρκο της μάζας – αυτό ευτυχώς από την ανατροφή μου και μόνο το έχω ήδη πετύχει – αλλά για να αφήσω κάτι αξιοσημέιωτο και αξιομνημόνευτο πίσω; Και παράλληλα, να γνωρίζω βαθειά μέσα μου, να το διαφυλάττω ως απαραβίαστα προσωπικό μυστικό, αλλά ταυτόχρονα ως κραυγαλέα εξωτερικευμένο γνώρισμα, ότι υπήρξα ευτυχισμένος; Ότι βούτηξα με φόρα και συναισθηματική απληστία στο βέβηλο, αλλά ντελικάτο παραλλήρημα που λέγεται ζωή.

Κάθε όνειρο, κάθε φιλοδοξία, κάθε πρωτότυπη σκέψη και συμπεριφορά έχει ήδη μονοπωληθεί από την απειρότητα της μάζας. Ποιος δεν ονειρεύτηκε δόξα και φήμη; Ποιος δεν ονειρεύτηκε να τον αγαπούν, να τον ακολουθούν και να τον σέβονται; Ποιος δεν ονειρεύτηκε να ταξιδέψει τον κόσμο;

copyright: Iria Vrettou

Η αξία ενός αντικειμένου καθορίζεται από την ζήτησή του. Αμέτρητοι υπήρξαν πλούσιοι, διάσημοι, αγαπητοί και ηγετικές φιγούρες. Κάθε δίοδος αποτελεί αδιέξοδο πνευματικού ερεθισμού λόγω του ανυπολόγιστου κορεσμού που έχει ήδη υποστεί.

Ίσως, ή μάλλον αδιαμφισβήτητα, αυτές οι σκέψεις συνέβαλαν – και συμβάλλουν – στις επιλογές μου να ασχοληθώ με τον κλάδο των επιστημών της ζωής και τον εθελοντισμό.

Ίσως αυτή η απρόσιτη φύση της Βιολογίας να την κάνει γοητευτική στα μάτια μου: δεν μπορεί να συλλάβει τα γνωρίσματα της ο καθένας. Ταυτόχρονα, η δυνατότητα της ασταμάτητης και ακόρεστης προόδου στον κλάδο των φυσικών επιστημών· υπάρχει καλύτερος τρόπος να αποτυπωθεί η εικόνα και η ζωή σου στο ποτάμι της ανθρώπινης ιστορίας από το να την βοηθήσεις να συνεχιστεί; Ένα φάρμακο, μία θεραπεία: το εισητήριο σου για παγκόσμια και αναμφισβήτητη καταξίωση.

Αντίστοιχα, μέσω του εθελοντισμού και της αυταπάρνησης παράγεται μία μορφή “πνευματικής ενδορφίνης”. Ένα εφησυχαστικό συναίσθημα ανωτερότητας και ελιτισμού που από την μία εκφυλίζει την αλτρουιστική διάσταση του εθελοντισμού σαν πράξη αυτή καθαυτή, ενώ παράλληλα προσδίδει σε αυτόν μια εγωιστική παράμετρο. Ποιο το νόημα του εθελοντισμού αν γίνεται αποκλειστικά για να τραφεί το πληγωμένο εγώ σου; Ποιο το νόημα του εθελοντισμού αν απλώς τροφοδοτεί τη μικρότητα της ύπαρξής σου;

Οι πνευματικές ενδορφίνες είναι, λοιπόν, αυτές που μας κρατούν πάνω από την επιφάνεια και εμποδίζουν την αποκόλληση μας από μια ψυχοσωματική ισορροπία. Μέρα με τη μέρα αναλωνόμαστε σε πράξεις, συμπεριφορές, πρόσωπα και καταστάσεις που κατηγοριοποιούνται από επαίσχυντα ασήμαντα και ψυχοφθόρα εως ανυπολόγιστης σημασίας και ομορφιάς.

Όμως τελικά ποιος ο σκοπός και ποιο το νόημα;

Να είμαστε ευτυχισμένοι, να δούμε, να μυρίσουμε, να γευτούμε, να πονέσουμε, να γελάσουμε με την ψυχή μας, να εξαγνιστούμε με ενά βαθύ και ειλικρινές κλάμα. Να είμαστε άνθρωποι. Συνονθυλεύματα ηλεκτρονίων που αγωνιούν και πασχίζουν να αποκωδικοποιήσουν τα μυστήρια του μεγάλου μας τσίρκου. Ένας κόκκος σκόνης, ένας ψίθυρος στην έρημο, μία σταγόνα του Ανταρκτικού ωκεανού, απέναντι στην ψυχρά σκοτεινή απειρότητα του συνεχώς αυξανόμενου, απέραντου σύμπαντος.

Ίσως τελικά για αυτό να απεχθάνομαι γλυκά τα παντελώς ανέμελα άτομα που απαρνιούνται κάθε μορφή ευθύνης και ώριμης σκέψης. Διότι έχουν περίτεχνα επιτύχει ένα state of mind απαλλαγμένο από το άχθος (τύφλα να ‘χεις πρώην κ. Πρόεδρε που μας εμπλουτίζεις το λεξιλόγιο) της υπαρξιακής φρενίτιδας.

Ίσως τελικά για αυτό να θαυμάζω τους σκεπτικιστές, γιατί στο τέλος της ημέρας επωμίζονται και αυτοί το βάρος τέτοιων (χαζό-)υπαρξιακών σκέψεων και προβληματισμών.

Είτε αυτό προϋποθέτει να ταξιδέψω στις απομονωμένες βουνοκοφές των παγόβουνων της Αρκτικής·

Είτε αυτό προϋποθέτει να αποστάξω το δηλητήριο ταραντούλας του Αμαζονίου για να αποφύγω τον βέβαιο θάνατο·

Είτε αυτό προϋποθέτει να κερδίσω το Νόμπελ·

Το διαγωνισμό αυτόν, εγώ, θα τον κερδίσω.

Quelques pensées après les attentats à Paris

Oui, moi aussi je vais écrire un texte dans mon réseau social préferé sur les attentats de Daech à Paris, sur les décès injustes, sur le terrorisme et sur si l’expression de notres prières en forme de hashtag ou le changement de notre photo de profil aux couleurs du drapeau français sont des réactions appropriées. Non, je ne suis pas un intellectuel parce que j’écris ces pensées sur un blog et pas sur facebook, c’est juste que je trouve que personne ne va vraiment prêter attention à une publication sur facebook mais elle jetera un coup d’oeil de plus quand elle aura ouvert un nouvel onglet. Et je veux que vous fassiez attention à ce que je vais dire.

1) Cher lecteur occidental, je veux que tu comprennes que le monde n’est pas que l’Occident. Certes, on n’est pas habitué à entendre parler d’attaques terroristes au cœur de l’Europe, quand les kamikazes sont un phénomène presque quotidien au Moyen Orient. Toutefois, chacune des 43 vies perdues à Beyrouth le jeudi 12 novembre n’est pas plus ou moins importante que chacune des 129 qui ont été prises à Paris le lendemain, ni que chacune de millions de vies qui sont finies violemment en Syrie depuis 2011. Notre sympathie sélective est vraiment ironique. D’un côté, c’est bon de réaliser parfois que le monde ne tourne pas autour du cul de Kim Kardashian (phrase empruntée par la publication d’une amie sur facebook) et qu’il y a des questions un peu plus sérieuses, même si on fait ça pour gagner les “j’aime” de nos amies pour notre photo bleu-blanc-rouge. Je ne dis pas que chacun qui a écrit #PrayForParis ou a tricolorisé sa photo est un hypocrite, mais il faut admettre que c’est la vérité dans quelques cas. De l’autre côté, ce phénomène est distinctif de notre égoïsme qui souffre des coups quand on est vraiment affecté. Quand il s’agit de l’Irak, de la Syrie, du Liban, de la Turquie, du Nigeria ou du Kenya, on n’est pas touché – “c’est des africains/musulmans, ils fonctionnent comme ça” on dit parfois. Mais quand la terreur frappe à notre porte, soudainement, on découvre l’univers. On est un peu lent, mais ça arrive.

2) Les réfugiés qui essaient d’arriver en Europe ne sont pas des terroristes. Les familles qui montent sur des bâteaux en plastique pour aller en Europe fuient leurs pays, à cause de ces “personnes”. Soyez sûrs que les djihadistes ne sont pas ceux qui sont délavées chaque jour sur les rives de la Méditerrannée. Les terroristes ne voyagent pas dans des embarcations de fortune (la plupart d’eux ne voyagent pas du tout en fait), mais ils utilisent des moyens beaucoup plus avancés et légaux. L’Europe reçoit des gens qui fuient la guerre. Si ces gens vont dévenir des terroristes est une question pour l’Europe et pour les sociétés qui vont les accueillir à répondre. L’extrême droite et le nationalisme que Marine Le Pen et son Front National adoptent vont donner aux réfugiés d’aujourd’hui chaque raison pour se tourner vers l’extrêmisme dans le futur. La solidarité, de l’autre côté, va les garder loin de tout ça. Imaginez que c’est vous à la place d’un réfugié. Si la société de votre pays d’accueil vous traite comme un citoyen de deuxième classe, qu’est-ce que vous ferez? Toutefois, si la société d’accueil vous crée le sentiment d’être bienvenu(e) et vous aide à réaliser vos rêves loin de la guerre et de la misère, je peux vous dire que vous n’allez pas la bombarder.

3) Les djihadistes de Daech essaient de diviser la société française (et par conséquent, la société européenne et en général occidentale), ils veulent provoquer la haine vers l’Islam, ils veulent que tout le monde se tourne contre les musulmans et que les musulmans se tournent contre tout le monde. L’objectif de leurs attaques en Europe est, à mon avis, de stigmatiser les musulmans du Vieux Continent, pour que leur radicalisation et leur participation dans le “combat” deviennent plus faciles. Les djihadistes essaient de bénéficier des instincts conservateurs de l’Europe. Ils ne veulent pas voir des personnes fuir leur terre pour aller vivre en Europe. Ils ont besoin d’eux en Irak et en Syrie, car c’est plus facile de les recruter là-bas.

En ce moment, je veux parler un peu du passeport qui a été trouvé à coté de la cadavre d’un kamikaze, dont l’authenticité est examiné. Personnellement, je tends à croire qu’il s’agit d’une acte de provocation qui vise à la désorientation de l’opinion publique pour que les Européens se tournent contre les flux des réfugiés, car je le trouve difficile à croire qu’un kamikaze aurait son passeport avec lui pendant l’attentat qu’il a organisé. Ça serait le cas seulement si le passeport servait à un but des terroristes, surtout quand il est sûr qu’il serait impossible d’identifier le corps après l’explosion. Mais avant de continuer avec les théories (de complot?), il faut attendre les résultats de l’investigation.

4) Les attentats de vendredi dernier avaient un cible spécifique: la jeunesse rêveuse et progressiste qui s’amuse en dansant, en buvant de l’alcool, en rigolant et en draguant des filles et des garçons. Hors de l’attentat au Stade de France, qui était un peu trop ambitieux et qui visait à tuer François Hollande, tous les autres attaques ont eu lieu aux endroits où les jeunes s’amusent. Comme les attentats du janvier avaient comme cible la libérté de l’expression, l’humour politiquement incorrecte (et souvent lourd) de Charlie Hébdo et la communauté juive de Paris (oublions pas l’attaque au supermarché kascher), les attentats de 13 novembre voulaient aussi envoyer un message.

5) Les deux attaques qui ont frappé Paris en 2015 ne sont pas de nulle part. Il y a des raisons pour lequels “la ville-lumière” était choisie par les terroristes comme cible. Premièrement, Paris est la capitale des Lumières européennes. Les djihadistes détestent les Lumières. La logique, l’idée de se libérer, les libértés individuelles, l’enquête et la vérification sont exactement l’envers de ce que les combatants et les supporteurs de Daech “proposent”. Deuxièmement, la France est un pays laïc, avec une grande population d’athées. En même temps, c’est le pays de l’Union Européenne qui a la plus grande population de citoyens musulmans, qui sont déjà ciblés par la rhétorique xénophobe de Marine Le Pen, qui est de plus en plus utilisé par le centre-droite aussi. Comme j’ai déjà expliqué, la stimulation de cette tendance de l’extrême droite et la division de la société française apporteront plusieurs gains à Daech.

Finalement, il faut admettre la responsabilité de la France (et du monde occidental en général) sur tout ce qui se passe au Moyen Orient aujourd’hui. Revenant en 1916 et les Accords Sykes-Picot, dont Daech se souvient bien (voyez la vidéo ici), on voit le début de la présence dynamique de la France dans le Moyen Orient. Depuis 1916, alors, et jusqu’aujourd’hui, la France joue (surtout avec le Royaume-Uni et les États-Unis d’Amérique) un rôle important dans la région, en participant aux plusieurs opérations militaires. L’intervention occidentale est en grande partie responsable de la situation actuelle au Moyen Orient, puisqu’elle a renforcé, parmi d’autres, des groupes Islamistes extrêmistes comme Daech, Al-Quaïda et les Talibans. D’ailleurs, on peut pas dire que la radicalisation d’une partie de la population du Moyen Orient est incompréhensible, ni est la haine vers l’Occident. Vous voyez, quand ces gens-là écoutent le mot “l’Occident” ils pensent pas à l’Occident libéral, démocratique et ouvert qu’on a en tête. Au lieu de cela, ils ont des images de bombardements et des proches morts. Combinez ça avec un niveau éducatif bas et essayez d’imaginer comment ces gens-là ne se tourneront pas vers des idéologies radicales. Pensez à notre réaction, la réaction du monde Occidental cultivé et civilisé, après les attentats à Paris. Il n’y a pas mal de personnes qui ont blâmé toute la communauté musulmane du monde disant qu’ “il faut finir avec eux”. Quand le vendredi dernier à Paris est la routine de quelqu’un en Syrie, comment peut-on attendre qu’il n’aura pas une réaction aussi mauvaise – ou même pire?

6) À mon avis, la décision d’intervenir de nouveau au Moyen Orient et de bombarder les bases militaires de Daech ne fait pas partie de la solution. Même si tous les militants de Daech sont tués, chaque dommage collateral va produire des nouvelles vagues de radicalisation et la haine sera recyclé. Et quelle est la solution, alors? Si vous voulez mon point de vue, l’Occident (et la Russie aussi) doit partir du Moyen Orient et faire confiance aux peuples locaux, qui vont finalement battre la côté obscure de la force qui règne sur eux aujourd’hui. Á la fin, le seul engagement du monde occidental au Moyen Orient doit être l’aide humanitaire afin de rembourser la région pour une siècle d’intervention hors de base. Mais tout ça va rester une chimère si long que les pays occidentaux sont meilleurs pôtes avec le régime le plus obscur et anti-libéral de la région (si pas du monde entier), l’Arabie Saoudite, sur l’autel de l’huile. Si cette amitié continue, on aura des nouveux monstres Islamistes, avec lesquels on va battre après quelques années.

7) Une partie de la responsabilité reste aussi à la société française, au moment où les attentats de vendredi dernier étaient lancées par des citoyens français parmi d’autres. La radicalisation de ces personnes et leur poussée vers les bras ouverts de Daech sont partiellement dues à leur marginalisation par la société française. L’islamophobie, la ghettoïsation, les mosquées illégales/centres de radicalisation et leurs opportunités limités sont parmi les raisons qui ont conduit aux événements tragiques de 13 novembre.

Cependant, il faut souligner la réaction impressionnante des citoyens français après les attentats de vendredi dernier, car – hors du choc normal – ils ont donné au monde des cours de solidarité et d’intrépidité. Même si François Hollande a fait la “faute” d’admettre qu’ “il y a l’effroi” pendant son premier appel après les attentats, reconnaissant une victoire des terroristes qui avaient réussi en causant l’effroi du peuple, la société française a montré qu’elle reste immune au peur et aux amalgames et aux conclusions islamophobes dangereux.

Merci, la France.

8) À un degré, j’ai l’impression que Daech abuse chaque attaque terroriste pendant les derniers mois, essayant d’établir un monopole sur le “marché” terroriste. Même si ce dernier sonne un peu drôle, je veux vous rappeler de la définition de l’état selon le sociologue allemand Max Weber: “L’état est le seul groupement politique à bénéficier, sur son territoire, de la violence physique légitime”. Inquiétant, n’est-ce pas?

(regardez cette vidéo-ci pour apprendre pourquoi Daech est faible)

Comme conclusion: Je suis vraiment désolé de la perte injuste de toutes les personnes qui ont été tuées pendant les attentats de vendredi dernier à Paris (pas seulement à Paris, je suis désolé et énervé pour chaque mort injuste). Mes condoléances à tous leurs proches. Et savez cela: ces personnes sont des vrais martyrs qui ont été tuées pour la valeur la plus importante: le bonheur! Ne les oubliez jamais!

Some thoughts after the attacks in Paris

Yes, I am also going to write in my preffered social media about the attacks in Paris, about my pain for the unjustly lost lives, about terrorism and about whether we should react by praying in hashtags and painting our profile pictures tricolor. Don’t believe that I am any kind of intellectual because I am writing about all that on a blog and not on facebook, it’s just that I think that the attention that one gives to a facebook post is much less than that they give when they have taken the mature decision to open a new tab on their browser. And yes, I would like you to pay attention to what I am going to say.

1) Dear Westerner, I want you to know that the world is not just the West. Cetrainly, we are not used to hearing about terrorist attacks in the heart of Europe, while suicide bombers are business as usual in the Middle East. However, every one of the 43 lives lost in Beirut on Thursday 12 November is of no more or less importance than any of the 129 lives that were taken in Paris the next day, nor is one of these more important than every single life lost in Syria during the past 4 and a half years. Our selective sympathy is so ironic. On one hand, it’s good that we sometimes realise that the world is not turning around Kim Kardashian’s ass (phrase borrowed from a friend’s facebook post) and focus on slightly more serious issues, even if we only do this to get our friends’ approval for our political conscience or their likes for our bleu-blanc-rouge profile picture. I am by no means saying that everyone who wrote #PrayForParis or painted their profile picture is being a hypocrite, but this statement is true for some. On the other hand, this phenomenon is distinctive of our selfishness, which needs to react only when we are being threatened. When such things happen in Iraq, Syria, Lebanon, Turkey, Nigeria or Kenya, we feel that this is none of our business – “they are muslims/Africans, that’s how they work”, we sometimes say. But when terror strikes in the heart of Europe, we suddenly discover the universe. We are a bit slow, but eventually we get it.

The pyramid of Cheops in Giza, on which the flags of Russia (airplane accident/terrorist attack), Lebanon (terrorist attack in Beirut) and France are projected

2) The refugees who are trying to reach Europe are not jihadists. Families who are getting in plastic boats to go to Europe are trying to get away from exactly these “people”. Be sure about that, jihadists are not the everyday people who are being washed up on the shores of the Aegean sea. The terrorists do not travel (in general, they rarely travel) in ready-to-sink boats, they use much more advanced and legal routes. Europe is receiving people who are being chased. Whether these people will turn into terrorists is an issue of Europe and of the societies in which these people will live. Extreme right-wing and nationalist constructs like Marine Le Pen’s National Front are going to give today’s refugees every reason to turn to extremist action in the future. Solidarity, on the other hand, will keep them away from all that. What would you do if you moved to a country and were treated like a sub-human and a second-class citizen? Wouldn’t you somehow react? If, though, the hosting society welcomed you with open arms and helped you fulfill your dreams away from war and misery, I will tell you what you wouldn’t do: bomb it.

3) ISIS’s jihadists are trying to divide the French (and, by extension European or Western in general) society, they want to provoke hatred against Islam, they want to turn everyone against the muslims so that the latter will turn against everyone else. The attacks in Europe are taking place, in my humble opinion, in order to target muslims, so that their radicalisation and their participation in ISIS’s “struggle” can succeed. The jihadists are trying to benefit from Europe’s conservative instincts. They do not like seeing refugees leaving ISIS-controlled land and moving to Europe. They need them in Iraq and Syria, because it is easier to recruit them there.

At this point, I want to talk a bit about the passport which was found next to one of the suicide bombers’ bodies, whose authenticity is now being examined. Personally, I tend to believe that this is an act of targeted disorientation of the public opinion in order for people to turn against the refugees, as it doesn’t sound really sensible for a suicide bomber to carry his passport when performing his stunt. This would only happen in case the passport is part of the plan, especially when it is given that after the attack the body will not be recognisable. But before jumping onto conclusions, let’s firstly wait for the results of the investigation and then we can continue with the (conspiracy?) theories.

4) The attacks of last Friday had a specific target: the carefree, progressive and dreamy youth who is having fun dancing and drinking alcohol, laughing and flirting. Apart from the over-ambitious attack at the Stade de France that was aiming at French President François Hollande, the rest of the attacks took place at youth hangouts. Just like January’s attacks were targeted at freedom of expression, Charlie Hébdo’s tactless sense of humour and the Jewish community of Paris (let’s not forget the attack at the kosher supermarket), the attacks of the 13^th of November wanted to pass a specific message.

5) Both 2015 attacks in Paris did not take place out of the blue. There is a number of reasons for which “the city of light” was chosen by the terrorists as the most appropriate target. Firstly, Paris is the capital city of European Enlightenment. Jihadists hate the Enlightenment. Reason, the idea of liberation, individual liberties and the examination of the truth all go against what ISIS’s fighters and supporters stand for. Secondly, France is a 100% secular state, with a big number of self-declared atheists. At the same time, it is the country of the European Union with the greatest number of muslim citizens, who are already targeted by a part of the French population, specifically by the supporters of the extreme right-wing rhetoric of Marine Le Pen, which is being increasingly used by the centre-right as well. As I explained above, stimulating this right-wing trend and dividing the French society can bring many gains to ISIS.

Finally, and possibly most importantly, we need to focus on the responsibility of France (and the Western world in general) in today’s situation of the Middle East. Going back to 1916 and the Sykes-Picot Agreement, an agreement that ISIS’s fighters remember really well (see video here), we see the beginning of France’s dynamic presence in the Middle East. Ever since, France, together with the U.K and the U.S.A, has played a very important role in the long-suffering region, participating in numerous military operations. Western intervention in the Middle East is largely responsible for today’s reality in the region, having empowered, among others, extreme Islamist groups such as ISIS, Al-Qaeda and the Taliban. Furthermore, we cannot claim that the radicalisation of a part of the Middle East’s population is abnormal, nor is their hatred towards the West. You see, when they hear about “the West” these people do not think about the open-minded, democratic and liberal West that we have in mind. Instead, images of bombings and drone strikes that kill their fellow citizens and family members come to their heads. Combine that with a low educational level and try to imagine how these people will not turn to radical ideologies. Think of us, the educated and civilised Westerners, and our reaction after the Paris attacks. There are more than a few people who put the blame on the whole muslim community and suggest that “we should be over with them”. When last Friday’s Paris is everyday life for someone in Syria, how can we expect them to not have an equally bad – or worse – reaction?

6) In my opinion, the decision for further involvement in the Middle East and the bombing of ISIS’s strongholds is not part of the solution. Even if all ISIS militants are killed, any collateral damage will produce new waves of radicalisation and will recycle the hatred. So, what is the solution? If you want my point of view, the West (and Russia as well) should leave the Middle East alone and trust the region’s locals, who will eventually beat the dark side of the force that rules over them. In the end, the sole Western involvement in the Middle East should be through humanitarian aid to pay for all the damage made during the past 100 years. But all this will remain a pipe dream as long as Western powers continue to be best friends with the region’s most anti-liberal and obscure regime, the Kingdom of Saudi Arabia, due to oil-related issues. As long as this close friendship continues, new exteme Islamist monsters will emerge, with which we will fight after a few years.

7) Part of the responsibility also lies with the French society, as the attacks of last Friday were carried out mostly by French citizens. The radicalisation of these people and their push towards the welcoming arms of ISIS is partly a result of the marginalisation of these people by the French society. Islamophobia, ghettoisation, running of illegal mosques-radicalisation centres and limited opportunities are certainly some of the reasons that led to the tragic events of the 13^th of November.

However, I would also like to point out the impressive reaction of the French citizens after the terrorist attacks of last Friday, as – despite the shock – they have given the world lessons of solidarity and fearlessness through a variety of ways. Even if François Hollande made the “mistake” of admitting that “there is terror” in his first address after the attacks, giving some credit to the terrorists who succeeded in igniting fear, the French society has shown that it is remaining immune to fear and to dangerous, islamophobic conclusions.

Merci, la France.

8) To a degree, I have the impression that ISIS is exploiting every single terrorist strike, trying to establish a monopoly in the terrorist “market”. And if the latter sounds funny, let me remind you the definition of the state, according to the German sociologist Max Weber: “A state is any human community that successfully claims the monopoly of the legitimate use of physical force within a given territory”. Worrying, isn’t it?

(Watch this video to learn why ISIS is weak)

As a conclusion: I am extremely sorry and angry for all the victims who unjustly lost their lives in Paris last Friday (not only in Paris, I am sorry for every single life which is unjustly lost). My condolences to all their friends and family. But know this: these people are martyrs who were killed for the most important of values: happiness! Never forget them!

Charlie Hébdo’s latest issue’s cover: “They have guns. Fuck them, we have champagne!”

Μερικές σκέψεις μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι

Ναι, θα γίνω κι εγώ ένας ακόμα που γράφει στο κοινωνικό μέσο της επιλογής του για τις επιθέσεις στο Παρίσι, για τον πόνο του για τις αδίκως χαμένες ζωές, για την τρομοκρατία, για το αν πρέπει να αντιδρούμε χρησιμοποιώντας διέσεις (hashtags) με προσευχές και βάφοντας τις φωτογραφίες μας τρικολόρ. Μη νομίζετε πως είμαι κανένας διανοούμενος επειδή γράφω σε blog και όχι στο facebook, απλώς θεωρώ πως η προσοχή που δίνει κανείς σε κάτι που διαβάζει στο facebook είναι εμφανώς μειωμένη σε σχέση με αυτή που δίνει όταν έχει μπει στον κόπο να ανοίξει μια καινούρια καρτέλα σε μια καινούρια σελίδα. Και ναι, θα ήθελα να προσέξεις αυτά που θα πω, αγαπητέ αναγνώστη.

1) Ο κόσμος δεν είναι μόνο η Δύση. Σίγουρα, δεν είμαστε συνηθισμένοι στο να ακούμε για βομβιστικές επιθέσεις στην καρδιά της Ευρώπης, ενώ αντιθέτως οι καμικάζι στη Μέση Ανατολή είναι business as usual. Ωστόσο, κάθε μία από τις 43 ζωές που χάθηκαν στο νότιο τμήμα της Βυρητού την Πέμπτη 12 Νοεμβρίου, δεν αξίζει λιγότερο ή περισσότερο από κάθε μία εκ των 129 που χάθηκαν την επομένη στο Παρίσι, ούτε από κάθε μία από τα εκατομμύρια ζωών που χάνονται εδώ και τέσσερα και παραπάνω χρόνια στη Συρία. Η επιλεκτική ευαισθησία μας είναι τόσο, μα τόσο ειρωνική. Από τη μία, πάλι καλά που αντιλαμβανόμαστε πού και πού πως ο κόσμος δεν κινείται γύρω από τα οπίσθια της Κιμ Καρντάσιαν (δανείζομαι τη φράση από την ανάρτηση μιας φίλης στο facebook) και ευαισθητοποιούμαστε για ζητήματα ελαχίστως σοβαρότερα, ακόμα κι αν αυτό γίνεται για να πάρουμε την έγκριση των φίλων μας για την πολιτική μας συνείδηση και τα likes τους για την bleu-blanc-rouge φωτογραφία μας. Σε καμία περίπτωση δεν λέω πως αυτή η υποκρισία απαντάται σε όλους όσοι έβαψαν τη φωτογραφία τους ή έγραψαν #PrayForParis, άλλα, όπως και να το κάνουμε, είναι μια πραγματικότητα για αρκετούς. Από την άλλη, το φαινόμενο αυτό καταδεικνύει τον εγωισμό μας, που θίγεται μόνο όταν νιώθουμε πως κι εμείς οι ίδιοι κινδυνεύουμε. Όταν είναι στο Ιράκ, στη Συρία, στο Λίβανο, στην Τουρκία, στη Νιγηρία, στην Κένυα, νιώθουμε ότι δεν μας αφορά – “είναι μουσουλμάνοι/Αφρικανοί αυτοί, έτσι λειτουργούν”, λέμε. Όταν ο τρόμος χτυπάει, όμως, στην καρδιά της Ευρώπης, ανακαλύπτουμε το σύμπαν. Αργούμε, αλλά τα πιάνουμε.

Η πυραμίδα του Χέωπα στην Γκίζα, πάνω στην οποία προβάλλονται οι σημαίες της Ρωσίας (αεροπορικό ατύχημα/τρομοκρατικό χτύπημα), του Λιβάνου (τρομοκρατικό χτύπημα) και της Γαλλίας

2) Οι πρόσφυγες δεν είναι τζιχαντιστές. Οι οικογένειες που καταφθάνουν με πλαστικές βάρκες στην Ευρώπη ξεφεύγουν ακριβώς από αυτούς τους “ανθρώπους”. Οι τζιχαντιστές, να είστε σίγουροι, δεν είναι οι καθημερινοί άνθρωποι που ξεβράζονται στις ακτές του Αιγαίου. Αυτοί δεν ταξιδεύουν (γενικά, σπανίως ταξιδεύουν) με αυτοσχέδιες βαρκούλες, αλλά με πολύ πιο προηγμένα και νόμιμα μέσα. Η Ευρώπη δέχεται κυνηγημένους ανθρώπους, το αν αυτοί οι άνθρωποι θα μετατραπούν σε τζιχαντιστές είναι θέμα της Ευρώπης και των κοινωνιών που θα τους φιλοξενήσουν. Ακροδεξιά και εθνικιστικά μορφώματα σαν το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λε Πεν θα δώσουν στους σημερινούς πρόσφυγες κάθε λόγο να στραφούν στην εξτρεμιστική δράση στο μέλλον. Η αλληλεγγύη, από την άλλη, θα τους αποτρέψει από οτιδήποτε τέτοιο. Εσύ, δηλαδή, τι θα έκανες έαν πήγαινες σε κάποια χώρα και αντιμετωπιζόσουν ως υπάνθρωπος και απόβλητο της κοινωνίας; Δεν θα αντιδρούσες κάπως; Αν όμως η κοινωνία αυτή σε υποδεχόταν με ανοιχτές αγκάλες και σε βοηθούσε να πραγματοποιήσεις τα όνειρά σου μακριά από τον πόλεμο, τι θα έκανες; Ακόμα κι αν δεν την ευγνωμονούσες, επ’ ουδενί δεν θα της έβαζες βόμβες.

3) Οι τζιχαντιστές του ΙΚΙΛ αποσκοπούν ακριβώς σε αυτή τη σπορά διχόνοιας, θέλουν να δημιουργήσουν μίσος ενάντια στο Ισλάμ, θέλουν να στέψουν τους πάντες κατά των μουσουλμάνων, προκειμένου να στραφούν και οι μουσουλμάνοι εναντίον όλων των υπολοίπων. Οι επιθέσεις στην Ευρώπη γίνονται, κατά την ταπεινή μου άποψη, με σκοπό τη στοχοποίηση των μουσουλμάνων, προκειμένου να μπορεί να επιτευχθεί η ριζοσπαστικοποίηση τους και επομένως η ένταξή τους στον “αγώνα”. Οι τζιχαντιστές προσπαθούν να εκμεταλλευτούν τα συντηρητικά ένστικτα της Ευρώπης. Δεν θέλουν οι πρόσφυγες να φεύγουν από τα εδάφη τους για να εγκατασταθούν στην Ευρώπη. Τους χρειάζονται στη Συρία και το Ιράκ, γιατί εκεί είναι πιο εύκολο να τους προσυλητίσουν.

Στο πλαίσιο αυτό, να υπενθυμίσω το περιβόητο διαβατήριο που βρέθηκε κοντά στο σώμα ενός βομβιστή αυτοκτονίας, η αυθεντικότητα του οποίου ερευνάται. Προσωπικά, τείνω να πιστέψω πως είναι πράξη στοχευμένου αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης για να στραφεί ο κόσμος εναντίον των προσφυγικών ροών, καθώς δεν μου φαίνεται ιδιαίτερα λογικό να έχει πάνω του ένας καμικάζι το διαβατήριό του. Κάτι τέτοιο θα το έκανε μόνο στην περίπτωση που το διαβατήριο αποτελεί μέρος του σχεδίου, πόσο μάλλον όταν γνωρίζει ότι το σώμα του δεν θα είναι αναγνωρίσιμο μετά την επίθεση. Ας περιμένουμε, ωστόσο, τα αποτελέσματα των ερευνών και συνεχίζουμε αργότερα με τις θεωρίες (συνομωσίας;).

4) Οι επιθέσεις της περασμένης Παρασκευής είχαν συγκεκριμένο στόχο: την ανέμελη, προοδευτική και ονειροπόλα νεολαία που διασκεδάζει χορεύοντας και πίνοντας αλκόολ, που γελάει και φλερτάρει. Πέραν της υπερφιλόδοξης επίθεσης στο Stade de France που είχε στόχο τον Γάλλο Πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ, οι υπόλοιπες επιθέσεις έγιναν σε στέκια του λεγόμενου “νεαρόκοσμου”. Όπως, λοιπόν, οι επιθέσεις του Ιανουαρίου είχαν στόχο την ελευθερία έκφρασης, το ακραίο (και μερικές φορές κακόγουστο) χιούμορ του Charlie Hébdo και την Εβραϊκή κοινότητα του Παρισιού (υπενθυμίζω την επίθεση σε Εβραϊκό σουπερμάρκετ), έτσι και οι επιθέσεις της 13ης Νοεμβρίου είχαν συγκεκριμένο μήνυμα.

5) Οι επιθέσεις στο Παρίσι, τόσο οι τελευταίες, όσο και αυτές του περασμένου Ιανουαρίου, δεν είναι τυχαίες. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι για τους οποίους επιλέχθηκε “η πόλη του φωτός” από τους τζιχαντιστές ως ο πλέον κατάλληλος στόχος. Πρώτον, το Παρίσι είναι η πρωτεύουσα του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Οι τζιχαντιστές απεχθάνονται το Διαφωτισμό. Η λογική, η ιδέα της επελευθέρωσης, οι ατομικές ελευθερίες και η εξέταση της αλήθειας πάνε κόντρα σε οσα πρεσβεύουν οι μαχητές και υποστηρικτές του ΙΚΙΛ. Δεύτερον, η Γαλλία είναι ένα καθαρά κοσμικό κράτος, με μεγάλο πληθυσμό άθεων πολιτών. Ταυτόχρονα, είναι η χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το μεγαλύτερο πληθυσμό μουσουλμάνων, οι οποίοι είναι ήδη στοχοποιημένοι από μερίδα Γάλλων και συγκεκριμένα των υποστηρικτών της ακροδεξιάς ρητορικής της Μαρίν Λε Πεν, την οποία ολοένα και συχνότερα χρησιμοποιούν και οι κεντροδεξιοί. Όπως εξήγησα και παραπάνω, η τόνωση αυτής της ακροδεξιάς τάσης και της διχόνοιας στη Γαλλική κοινωνία, μπορεί να φέρει μεγάλα κέρδη στο ΙΚΙΛ.

Τέλος, και ίσως σημαντικότερα, πρέπει να τονιστεί και η ευθύνη που φέρει η Γαλλία (και γενικότερα ο Δυτικός κόσμος) στη σημερινή κατάσταση της Μέσης Ανατολής. Πηγαίνοντας έναν αιώνα πίσω, στο μακρινό 1916 και τη συμφωνία Σάικς-Πικό, μια συμφωνία που οι τζιχαντιστές του ΙΚΙΛ θυμούνται πολύ καλά (βλ. βίντεο εδώ), βλέπουμε το ξεκίνημα της δυναμικής Γαλλικής παρουσίας στη Μέση Ανατολή. Έκτοτε, η Γαλλία έχει παίξει σημαντικότατο ρόλο στην πολυπαθή περιοχή, μαζί με το Ηνωμένο Βασίλειο και τις Η.Π.Α., συμμετέχοντας σε πληθώρα πολεμικών επιχειρήσεων. Η Δυτική παρέμβαση στη Μέση Ανατολή ευθύνεται σε μεγάλο βαθμό για τη σημερινή πραγματικότητα της περιοχής, έχοντας ενδυναμώσει, μεταξύ άλλων, ακραίες Ισλαμιστικές οργανώσεις όπως το ΙΚΙΛ, η Αλ Κάιντα και οι Ταλιμπάν. Εξάλλου, δεν είναι καθόλου παράλογη η ριζοσπαστικοποίηση μέρους του πληθυσμού στη Μέση Ανατολή, ούτε και το μίσος τους προς τη Δύση. Η Δύση που έχουν αυτοί οι άνθρωποι στο μυαλό τους δεν είναι η ανοιχτόμυαλη, δημοκρατική και φιλελεύθερη Δύση που σκεφτόμαστε εμείς, αλλά η Δύση που βομβαρδίζει και σκοτώνει τους συμπολίτες και τους συγγενείς τους με drones και όπλα. Με τη μόρφωση τους να είναι ελλιπής και τη ζωή τους να διαδραματίζεται υπό συνθήκες πολέμου, πιστεύουμε πραγματικά ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν θα στραφούν σε ακραίες ιδεολογίες; Σκεφτείτε την αντίδραση ημών, των μορφωμένων και πολιτισμένων Ευρωπαίων, μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι: δεν ήταν λίγοι αυτοί που αφόρισαν εξ ολοκλήρου τη μουσουλμανική κοινότητα και υποστήριξαν πως “πρέπει να ξεμπερδεύουμε με δαύτους”. Όταν το Παρίσι της περασμένης Παρασκευής είναι για αυτούς καθημερινότητα, δεν είναι απολύτως λογικό να υπάρχουν παρόμοιες – και χειρότερες – αντιδράσεις;

6) Κατ’ εμέ, η απόφαση για περαιτέρω παρέμβαση στη Μέση Ανατολή και άμεσο βομβαρδισμό βάσεων του ΙΚΙΛ δεν είναι μέρος της λύσης. Ακόμα κι αν χτυπηθούν όλες οι βάσεις του ΙΚΙΛ και σκοτωθούν όλοι οι μαχητές της Ισλαμιστικής τρομοκρατικής οργάνωσης, κάθε παράπλευρη απώλεια θα δημιουργήσει νέα κύματα ριζοσπαστικοποίησης και η ανακύκλωση του μίσους θα συνεχιστεί. Και ποια είναι η λύση, λοιπόν; Κατά τη γνώμη μου, η Δύση (και η Ρωσία επίσης) πρέπει να απεμπλακεί από τη Μέση Ανατολή και να εμπιστευθεί τους κατοίκους της περιοχής, οι οποίοι, έστω μετά από λίγο καιρό, θα νικήσουν τις σκοτεινές δυνάμεις που τους καταδυναστεύουν. Εν τέλει, η μόνη Δυτική παρέμβαση στη Μέση Ανατολή θα έπρεπε να γίνεται μέσω ανθρωπιστικής βοήθειας, για να πληρωθούν οι ζημιές που έγιναν τον τελευταίο αιώνα. Όμως όλα αυτά παραμένουν όνειρο θερινής νυκτός όσο οι Δυτικές δυνάμεις συνεχίζουν να συντάσσονται με το πλέον ανελεύθερο και σκοταδιστικό κράτος, τη Σαουδική Αραβία, σε ό,τι αφορά την πολιτική τους στη Μέση Ανατολή λόγω ενεργειακών συμφερόντων. Όσο αυτή η φιλία διατηρείται, θα δημιουργούνται ακραία Ισλαμιστικά τέρατα στην περιοχή, τα οποία θα πολεμάμε πάλι μετά από μερικά χρόνια.

7) Μερίδιο ευθύνης, πάντως, έχει και η γαλλική κοινωνία, καθώς τις τρομοκρατικές επιθέσεις της περασμένης Παρασκευής τις πραγματοποίησαν και Γάλλοι υπήκοοι. Η ριζοσπαστικοποίηση των ατόμων αυτών και η ώθησή τους στη φιλόξενη αγκαλιά του ΙΚΙΛ είναι αποτέλεσμα και της περιθωριοποίησης των ανθρώπων αυτών από τη γαλλική κοινωνία. Η ισλαμοφοβία, η γκετοποίηση, η λειτουργία παράνομων τζαμιών/εστιών ριζοσπαστικοποίησης και οι περιορισμένες ευκαιρίες που δίνει η γαλλική κοινωνία στους ανθρώπους αυτούς είναι σίγουρα μερικές από τις αιτίες που οδήγησαν στα τραγικά γεγονότα της 13ης του Νοέμβρη.

Ωστόσο, θα ήθελα να τονίσω την εντυπωσιακή και ψύχραιμη αντίδραση των Γάλλων πολιτών μετά τις επιθέσεις της περασμένης Παρασκευής, καθώς – παρά το λογικό σοκ – έχουν παραδώσει μαθήματα αλληλεγγύης και γενναιότητας με διάφορους τρόπους. Ακόμα κι αν ο Ολάντ, στο πρώτο του διάγγελμα μετά τις επιθέσεις έκανε το “λάθος” να παραδεχθεί πως “υπάρχει τρόμος”, δίνοντας μια μικρή νίκη στους τρομοκράτες, η γαλλική κοινωνία έχει δείξει, για την ώρα, ότι μένει μακριά από το φόβο και από επικίνδυνα, ισλαμοφοβικά συμπεράσματα.

Merci, la France.

8) Σε ένα βαθμό, έχω την εντύπωση πως το ΙΚΙΛ καπηλεύεται πλέον κάθε τρομοκρατικό χτύπημα, προσπαθώντας να εδραιώσει ένα μονοπώλιο στην “αγορά” της τρομοκρατίας. Κι αν αυτό ακούγεται κάπως αστείο, θα σας υπενθυμίσω τον ορισμό του κράτους κατά τον Γερμανό κοινωνιολόγο Μαξ Βέμπερ: “Κράτος είναι ένα σύνολο ανθρώπων που κατέχει το μονοπώλιο της νόμιμης χρήσης βίας σε μια δεδομένη περιοχή”. Ανησυχητικό;

(Δείτε ένα βίντεο που εξηγεί γιατί το ΙΚΙΛ είναι αδύναμο εδώ)

Αντί επιλόγου: Λυπούμαι πραγματικά για τον άδικο χαμό όλων των θυμάτων των επιθέσεων της περασμένης Παρασκευής στο Παρίσι (και όχι μόνο στο Παρίσι, λυπούμαι και νευριάζω για κάθε άδικο θάνατο). Τα συλλυπητήριά μου στους φίλους και τις οικογένειές τους. Να γνωρίζετε το εξής: οι άνθρωποι αυτοί είναι πραγματικοί μάρτυρες που δολοφονήθηκαν στο όνομα της σημαντικότερης αξίας: της ευτυχίας! Μην τους ξεχάσετε!

Το εξώφυλλο του τελευταίου Charlie Hébdo: “Έχουν όπλα. Τους γαμάμε, έχουμε σαμπάνια!”

The Neoliberal Nightmare

When I started this blog a month ago, I said that I would talk politics. So here is my first political piece for this page, on a subject everyone knows too little and too much about: the politico-economic doctrine of our times, neoliberalism.

Let’s start with the basics. What is neoliberalism? Neoliberals usually claim that there is no such thing, that it’s just a boogeyman that lefties have created to attack what they don’t like in today’s world. But neoliberalism does exist and it is here to stay, unless we take an active stance against it. Briefly, the neoliberal doctrine consists of the following:

a) gradual disengagement of the state from economic activity
b) deregulation and empowerment of the market economy and big corporations

The application of these ideas began with the policies of Margaret Thatcher and Ronald Reagan in the late 70s and early 80s. The idea was to transform the state and make it a small and easy-to-handle institution, by limiting expenses through cutting on welfare and services. At the same time, lowering taxation in private economic activity would make up for the GDP loss. Then, private initiative would take on the services that used to be provided by the state and eventually control the economy. Consequently, without being controlled by any state-like institution, people would reach a higher level of freedom, by effectively choosing the services they need/want in the free market. That would be the case if we were talking about Cinderella. Fortunately or not, politics and economics tend to be slightly more complicated.

The neoliberal doctrine is forming the political agenda of most countries of the Western (and not only) world and has become “mainstream capitalism”, even though the original liberal, capitalist, free market thinkers such as Adam Smith or John Maynard Keynes would not be really proud of what liberalism has become nowadays. To avoid confusion, Keynes’ school was the original “neoliberal” school, which supported the involvement and partial control of the state over economic activity. The term, however, ceased to be used for a time and only re-appeared in the 1970s to signify the Thatcher/Reagan duet’s policies, consequently renaming Keynes’ liberalism to “social liberalism”.

But why am I saying that the original liberals would fight against neoliberalism, you’d ask. Well, to put it simply, neoliberalism leads to the end of classical liberalism and even to the end of the capitalism we met in the 20^th century. This is because, with the deregulation of the market, the latter becomes a jungle where the only law is the survival of the fittest – or, more accurately, the survival of the richest (no, I didn’t come up with that one). Now tell me, who would the fittest be in the following case:
We have two fast food restaurants. One is a McDonald’s franchise and the other is a family-owned company, let’s name it Beers, Beats and Burgers – copyright already established to Petros Konstantinidis for possible future use. Guess who is the fittest (oh, the irony) in this case.

I suppose you can see where I am going with it. The neoliberal doctrine has all the potential to become the tombstone to liberalism and the free market, by eliminating competition and creating monopolies. The ever-falling production costs (possible as a result of cheap working force – including 10-year old children – in non-Western countries) make big quantity easy to produce and therefore the products’ prices fall and become attractive to the customer. This is the case for big companies, multinationals that have their production line in China or Bangladesh, paying a few cents of the euro for the production of a t-shirt which they sell to Western audiences for €10. A non-multinational, however, finds it hard to produce in such big quantities and for that cheap a price, as its clientelle is limited. Therefore, it will have to price its t-shirts for €20. We can logically assume that the median customer would go for the cheaper option, which will eventually lead – at best – to the absorption of the small company by the multinational or simply to the small company closing down.

This neoliberal logic of “big fish eats small” does not only apply to companies, but to entire countries as well. Today’s world is full of examples. See the Trans-Pacific Partnership (TPP) and the Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP). The former has already been agreed upon by the 12 countries participating and awaits ratification from each of the signatories’ institutions. If the treaty is ratified, each of these 12 countries (Australia, Brunei, Canada, Chile, Japan, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, United States of America, Vietnam) will hand over significant power that lies today on governments to big private corporations (in this case, American and Japanese companies). How will this happen? Tariffs on imports from the signatory countries will gradually be eliminated to empower free trade. Don’t get me wrong, I am not against free trade, quite the opposite. But when, for example, local farmers in Chile go bankrupt because their production cost is greater than that of American (U.S.A) farmers (who own lands 10 times bigger and produce much more), free trade does not sound as dreamy as we often think. I am not saying that greater competition is necessarily bad, but I do believe that we need to put some limitations to it, so that both big and small fish can swim in the same sea.

After all, free trade is the least of dangers. The TPP includes a lot more we should worry about. First of all, it includes extension of patent exclusivity period for medication that many people are in need of. This means that prices are likely to increase, while the introduction of generic drugs (copies of the medication, not manufactured by the original producer of the drug) in the market will be stalled (in most of these countries). The intellectual property strictness included in the TPP does not stop in the medical sector, but also extends to the Internet, proposing laws that punish “indirect expropriation”. The TPP actually includes more or less everything that was in the ACTA, which was thankfully not ratified, after serious pressure by social movement groups and Internet activists. Moreover, the TPP includes articles concerning the environment, which aim at creating a common – but very loose – environmental policy for the signatory countries. Last, but by no means least, we have the infamous Investor-State Dispute Settlement (ISDS), an instrument which gives private investors the right to move legally against a signatory state, in case a governmental policy harms their interests – even if the policy promotes the public interest (i.e healthcare or environmental policies). For examples of the ISDS, take a look at the disputes between Philip Morris International and Uruguay, Norway and Australia (see John Oliver’s video below), or between Vattenfall and Germany. As if all the above is not enough, the TPP has been negotiated in total secrecy from the public, behind closed doors, by government officials, CEOs of big corporations and lobbyists. Until today (6/11/2015), when US President Barack Obama announced the final deal, almost all the information we had for the agreement came from WikiLeaks. Cool, right?

The TTIP is an agreement very similar to the TPP, currently being negotiated by the United States and the EU. To be honest, it is a bit better than the TPP, as it will probably not include ISDS clauses, after the insistence of the European Commission. It is also a deal between countries that are relatively advanced technologically and industrially, making it slightly fairer than the TPP which will basically enforce two countries (US and Japan) in a US-driven effort to tackle China’s growth. However, this is not to say that the TTIP can be expected to be much different, as one of its main goals is to limit Russia and its trade with EU countries, especially in the energy sector. It is true that deals like the TPP and the TTIP will certainly have some positive short-term effects on the economies of the signatory countries, but the long-term outcome does not look very promising.

Some beautiful examples that showcase the threat that neoliberalism poses to societies and democracy as a political system are found in the EU. There, we see not only the state’s regulatory power decreasing, but also the destruction of simple economic thinking with the implementation of extreme austerity measures, such as the simultaneous diminution of government budgets and big increases in taxation. In the first class of macroeconomics, one learns that a decrease in government spending leads to a decrease in GDP, while an increase in government revenue from taxes also has the same result GDP-wise. The experiment in South European countries, like Greece, tries to show that macroeconomics 101 is wrong, but the results do not seem to agree. Moreover, the EU has contributed a lot to the annihilation of democratic political power, through its bureaucratic system that distances the decision-making centres from the voters. Instead of giving more democracy and transparency when it takes away national sovereignty, the EU has decided to give more bureaucracy and less democracy, leaving nationalism and right-wing extremism the space they need in order to grow.

So, what can we do about this neoliberal dogma that is here to change the world? Is it historically inevitable? Is it really a threat to democracy or is all this just leftist, narrow-minded bullshit? And after all, why should we trust corrupt governments and politicians more than successful and profitable companies? In my opinion, neoliberalism is not historically inevitable. What is historically inevitable (if there is such thing) is globalisation and the end of the nation-state (I will write about that some other time). Neoliberalism has come together with this historical evolution, but it’s more like the uninvited friend at a party. If we treat this transitional period a bit more smoothly than we do now, we do not need neoliberal policies and free trade agreements that make the world a huge jungle. We do not need to make CEOs rulers and we do not need lobbyists defining the political game (for House of Cards fans: imagine Remy Danton being President – despite being a much better person than Underwood, would you trust him more for the presidency?). And as for why we should trust politicians more than corporations, the answer is simple: we have more power on them (note: I am talking about states where people elect their governments through free and fair elections). No matter how corrupt politicians may be, they are at least subject to our vote and criticism. Their decisions are primarily based on re-election and not on profit-making.

All this brings me back to some childhood nightmares, where I got stuck in scary caves. How is this relevant, now? Well, does anyone remember how we get out of a cave in a dream or in a video game? In Mario Bros., for example, you defeat the monster, you take the princess (sexist much?) and you are done. You never learn how you leave the cave (actually I think it’s a castle, but let’s make it a cave for now). In my worst nightmares as a child, I remember entering caves, reaching the end of the cave, meeting the witch who transformed me into animals or objects and then waking up. Well, I feel that today’s situation is quite similar: The cave signifies the transition from the post-war era to the one that we have ahead of us and all that comes with it: technology, the Internet, globalisation and the rest. Neoliberalism is the bad witch. The first step is to defeat her, before she transforms us. Then, we have to exit the cave. We cannot go back, because that would mean exiting in the past instead of the future. Therefore, we have to move forward towards the exit. And if there is no exit, we have to create one – even if that will take some explosives…